Het adviesrecht van de ondernemingsraad uitgelegd

Het adviesrecht van de ondernemingsraad ziet op belangrijke besluiten van financieel-economische en/of bedrijfsorganisatorische aard. In de Wet op de ondernemingsraden (WOR) is in artikel 25 een lijst van onderwerpen opgenomen waarvoor advies van de ondernemingsraad moet worden gevraagd. Belangrijke onderwerpen die in de praktijk veel voorkomen, zijn bijvoorbeeld: een (voorgenomen) besluit tot reorganisatie of tot fusie of overname. De ondernemer en de ondernemingsraad kunnen afspreken dat er ook adviesrecht bestaat over andere onderwerpen, buiten de lijst uit de wet. Dit wordt dan vastgelegd in een overeenkomst.

In deze blog gaan we in het op het adviesrecht van de ondernemingsraad en nemen we u mee in het proces van aanvraag tot advies.

Adviesrecht van de ondernemingsraad over een voorgenomen, belangrijk besluit

Het adviesrecht van de ondernemingsraad ziet op voorgenomen, belangrijke besluiten. Maar wanneer is er sprake van een “voorgenomen, belangrijk besluit”?

Een voorgenomen besluit moet in zekere mate concreet en uitgedacht zijn. Een beleidsvoornemen of -overweging is onvoldoende concreet om te kunnen spreken van een voorgenomen besluit.

Wat in het kader van het adviesrecht van de ondernemingsraad een belangrijk besluit is, hangt af van de omstandigheden van het geval. Relevante aspecten zijn in elk geval: het onderwerp van het besluit (niet alledaags), de aard en de omvang van het besluit, het gewicht van het besluit en de eventuele personele gevolgen van het besluit. Een voorgenomen besluit tot reorganisatie waarbij meerdere arbeidsplaatsen komen te vervallen, is een voorbeeld van een belangrijk besluit.

Het adviesrecht van de ondernemingsraad brengt mee dat de ondernemer de ondernemingsraad tijdig om advies moet vragen. Dit betekent dat het advies in ieder geval nog van wezenlijke invloed moet kunnen zijn op het voorgenomen besluit. Wordt er al (gedeeltelijk) uitvoering gegeven aan het voorgenomen besluit en/of zijn de plannen al publiekelijk bekend gemaakt, dan zal het adviesrecht van de ondernemingsraad doorgaans niet meer van wezenlijke invloed zijn.

Het advies moet schriftelijk worden gevraagd en omvat in elk geval:

• De motieven van het besluit, waarbij ook aandacht wordt besteed aan eventuele alternatieven;
• De te verwachten gevolgen van het besluit voor de werknemers; en
• Een overzicht van voorgenomen maatregelen met betrekking tot de gevolgen van het besluit.

Nadat de adviesaanvraag is gedaan, vindt in ieder geval één overlegvergadering plaats tussen de ondernemer en de ondernemingsraad.

Let op: gevraagd is gevraagd! Stel dat de ondernemer een voorgenomen besluit voorlegt aan de ondernemingsraad terwijl dit niet ‘adviesplichtig’ is en de ondernemingsraad vervolgens een negatief advies geeft, dan mag de ondernemer dit advies niet zomaar naast zich neerleggen en moet hij het advies van de ondernemingsraad meewegen in zijn besluitvorming.

In de WOR is met betrekking tot het adviesrecht van de ondernemingsraad bepaald dat de ondernemingsraad zijn advies binnen een “redelijke termijn” moet uitbrengen. Wat hieronder wordt verstaan, is afhankelijk van verschillende factoren, zoals:

• Tijdsdruk;
• De complexiteit van het onderwerp;
• Mate van informatieverschaffing van de ondernemer;
• Aanwezige kennis van zaken bij de ondernemingsraad en eventuele noodzaak tot inschakeling van deskundige(n).

Het is aan te raden om ten aanzien van het adviesrecht van de ondernemingsraad en het proces(verloop) van de adviesaanvraag duidelijke afspraken te maken. Als de ondernemingsraad bijvoorbeeld heeft toegezegd voor een bepaalde datum te adviseren en dat vervolgens niet doet, dan kan de ondernemer het besluit namelijk tóch nemen.

Als voldoende informatie is vergaard, zal de ondernemingsraad zijn advies (bij voorkeur schriftelijk) uitbrengen. De ondernemingsraad heeft verschillende mogelijkheden:

• Positief advies.
• Positief advies, mits.
• Negatief advies.
• Negatief advies, tenzij.

De ondernemingsraad moet het advies en de eventuele bezwaren tegen het besluit voldoende motiveren, met name wanneer er voorwaarden worden gesteld (mogelijkheden 2 en 4).  

Om discussies (en procedures) te voorkomen is het raadzaam om ten aanzien van belangrijke, voorgenomen besluiten zorgvuldig na te gaan of daarop het adviesrecht van de ondernemingsraad van toepassing is. Twijfelt u daarover of heeft u andere vragen over het adviesrecht van de ondernemingsraad? Neem dan gerust contact op met één van onze specialisten: Marjolein Moorman, Tom Nicolai en Femke Westra.