Tegenstrijdig belang van bestuurders of commissarissen bij stichtingen en verenigingen

Soms heeft een bestuurder of commissaris een bijzonder of persoonlijk belang bij een besluit. Hij kan bijvoorbeeld de aanbesteding van de bouw van een buurthuis gunnen aan zijn eigen bouwbedrijf. Dan heeft de bestuurder of commissaris een tegenstrijdig belang.

Op dit moment bestaat er voor de stichting en de vereniging geen wettelijke regeling omtrent een tegenstrijdig belang. In de Tweede Kamer wordt nu een nieuw wetsvoorstel behandeld dat het bestuur van en het toezicht op de verschillende rechtspersonen in dit opzicht wil verduidelijken. Deze wet moet een handvat voor bestuurders en rechtspersonen bieden om tot een onafhankelijk, goed afgewogen besluit te komen op het moment dat er sprake is van een tegenstrijdig belang.

De nv en de bv kennen al een regeling voor besluitvorming bij een tegenstrijdig belang. Het wetsvoorstel verklaart de regeling van toepassing op alle rechtspersonen, dus ook op de stichting en de vereniging. In deze blog gaan we in op bestuurders en commissarissen van stichtingen en verenigingen.

Heeft een bestuurder een tegenstrijdig belang, dan mag deze niet deelnemen aan de besluitvorming over het desbetreffende besluit. Kan om deze reden geen besluit worden genomen – de bestuurder is bijvoorbeeld de enige bestuurder – dan neemt de RvC het besluit. Heeft de vereniging of stichting geen RvC, dan gelden de volgende regels:

• vereniging: het besluit wordt genomen door de algemene ledenvergadering (ALV);

• stichting: het besluit wordt toch door het bestuur genomen, maar de redenen voor het besluit moeten door het bestuur schriftelijk worden vastgelegd.

Heeft een commissaris een tegenstrijdig belang, dan mag deze niet deelnemen aan de besluitvorming over het besluit. Als om deze reden de RvC geen besluit kan nemen – de commissaris is bijvoorbeeld voorzitter en heeft een beslissende stem – dan geldt het volgende:

• vereniging: de ALV neemt het besluit;

• Stichting: de RvC neemt toch het besluit, maar de RvC moet de redenen van dit besluit schriftelijk vastleggen.

Wat als de bestuurder of commissaris tóch deelneemt aan de besluitvorming, terwijl hij een tegenstrijdig belang blijkt te hebben? Dan is het besluit volgens de wet vernietigbaar. Dit betekent dat het besluit – op verzoek van een belanghebbende – door de rechter ongeldig verklaard kan worden. Vervolgens zal er opnieuw een besluit moeten worden genomen dat het ongeldig verklaarde besluit zal gaan vervangen.

Het bestuur of de RvC van een stichting zal bij een tegenstrijdig belang in sommige gevallen alsnog het besluit nemen. Dan moeten de redenen van het besluit worden vastgelegd. Het niet vastleggen van de redenen van het besluit leidt niet tot (externe) vernietigbaarheid van dit besluit, maar kan wel leiden tot (interne) aansprakelijkheid vanwege het niet naleven van de wet en de statuten.

Dit wetsvoorstel wordt nu behandeld in de Tweede Kamer. Er kunnen dus nog wijzigingen aangebracht worden. Wij houden u via deze blog op de hoogte over het voorstel.

Heeft u een vraag of wilt u advies op maat? Neem dan contact op met  Paul Kostwinder of Sander Vos.