Er zijn periodes waarin u als ondernemer financiële tegenwind kunt ervaren. Er wordt minder omzet gedraaid, maar uw lasten blijven gelijk. Kunt u op zo’n moment zelf besluiten welke schuldeisers u blijft doorbetalen en welke niet? U leest het in deze blog.
Als ondernemer heeft u de vrijheid om zelf te bepalen wie u wanneer betaalt. Deze betalingsvrijheid is er ook wanneer uw onderneming zich in financieel zwaar weer bevindt. U mag bijvoorbeeld dwangcrediteuren, zoals uw belangrijkste leverancier, met voorrang betalen in een poging om een faillissement te voorkomen. Dit worden wel selectieve betalingen genoemd.
Deze betalingsvrijheid is niet onbeperkt. Wanneer u voorziet dat u niet langer al uw rekeningen kunt betalen, dan kan het onrechtmatig zijn om de ene schuldeiser wel te betalen, terwijl de ander niets krijgt. In zo’n situatie moet u rekening houden met de zogeheten “paritas creditorum”. Dit principe houdt in dat alle schuldeisers gelijk behandeld behoren te worden, waarbij hun onderlinge rangorde niet zomaar doorbroken mag worden. Gebeurt dat toch en lijdt de schuldeiser schade, dan kunt u hiervoor als bestuurder aansprakelijk worden gesteld.
Voor bestuurdersaansprakelijkheid is vereist dat u een persoonlijk ernstig verwijt kan worden gemaakt van de onrechtmatige selectieve betaling. Daarvan is niet snel sprake. De enkele omstandigheid dat uw onderneming financiële problemen heeft, is hiervoor onvoldoende. Zelfs wanneer u zelf het faillissement van uw onderneming heeft aangevraagd, is er nog sprake van enige betalingsvrijheid, zo oordeelde de Hoge Raad (HR 17 januari 2020, JOR 2020, 55). Ook dan is een reddingspoging vaak nog toegestaan.
Wanneer is een selectieve betaling dan in ieder geval niet meer toegestaan? Kort gezegd wanneer er sprake is van de volgende twee omstandigheden: (1) wanneer u de ondernemingsactiviteiten heeft beëindigd en (2) wanneer u selectief heeft betaald aan een gelieerde partij óf aan iemand waarbij u een persoonlijk belang heeft, zoals een goede vriend of familielid. Zulke selectieve betalingen zijn per definitie onrechtmatig, ténzij u de betaling kunt rechtvaardigen (zie HR 12 april 2019, JOR 2019, 123).
U dient zich bewust te zijn van de aansprakelijkheidsrisico’s wanneer u besluit selectief te betalen. Mocht uw onderneming namelijk toch failliet gaan, dan wilt u als bestuurder niet aansprakelijk gesteld worden vanwege het (bewust) onbetaald laten van schulden.
Soms is het moeilijk de situatie in te schatten. Wanneer u twijfelt of uw onderneming het gaat redden en/of betalingen aan schuldeisers nog wel toegestaan zijn, dan is het verstandig om de gemaakte afwegingen schriftelijk vast te leggen en juridisch advies in te winnen. Zo kunt u uw gemaakte keuzes achteraf beter verantwoorden.
Verkeert uw onderneming in een moeilijke tijd en heeft u advies nodig over de betaling van uw schuldeisers? Of heeft u een vraag naar aanleiding van deze blog? Neem dan contact op met Hillie Lunter of Maarten Hemmes.
Hillie Lunter (advocaat sinds 2005) wordt regelmatig benoemd als curator in faillissementen. Zij behaalde de post-academische opleiding Insolventierecht aan de Rijksuniversiteit Groningen en de specialisatieopleiding Vennootschaps – en Ondernemingsrecht bij Grotius. Hillie Lunter is voorzitter van de Raad van Toezicht van de Stichting Maatschappelijke Onderneming Smallingerland (M.O.S.), lid van VNO NCW Noord, waar zij lid is van de Noordgang Drachten Dokkum Oosterwolde. Ook is Hillie lid van Vereniging Privacy Recht.
Hillie Lunter (advocaat sinds 2005) wordt regelmatig benoemd als curator in faillissementen. Zij behaalde de post-academische opleiding Insolventierecht aan de Rijksuniversiteit Groningen en de specialisatieopleiding Vennootschaps – en Ondernemingsrecht bij Grotius. Hillie Lunter is voorzitter van de Raad van Toezicht van de Stichting Maatschappelijke Onderneming Smallingerland (M.O.S.), lid van VNO NCW Noord, waar zij lid is van de Noordgang Drachten Dokkum Oosterwolde. Ook is Hillie lid van Vereniging Privacy Recht.