Recht van retentie

Als ondernemer komt het helaas wel eens voor dat de rekeningen niet worden betaald, terwijl de werkzaamheden al zijn afgerond. Denk bijvoorbeeld aan de monteur die in zijn garage een auto heeft gerepareerd. Traditionele zekerheidsrechten, zoals een pandrecht of een eigendomsvoorbehoud, bieden in zo’n situatie geen soelaas. Dat betekent niet dat je als schuldeiser met lege handen staat. Wellicht biedt het recht van retentie dan uitkomst.

Door middel van het recht van retentie kan afgifte van de zaken aan de schuldenaar worden opgeschort, totdat diegene de openstaande rekening heeft betaald. In de praktijk vormt het recht van retentie daardoor een effectief middel om betaling af te dwingen. Zo kan de monteur weigeren om de gerepareerde auto mee te geven, totdat de reparatienota is voldaan. Het gemis van zijn zaken vormt voor de schuldenaar een sterke prikkel om toch aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Mocht een schuldenaar in het geheel niet in beweging komen, dan kan de schuldeiser besluiten om de zaak te verkopen en zijn vordering uit de opbrengst te voldoen.

Het retentierecht vloeit voort uit de wet. Het hoeft niet vooraf met de wederpartij te worden afgesproken. Aan het inroepen van het retentierecht hoeven dus geen ingewikkelde discussies over de inhoud van de overeenkomst of de toepasselijkheid van algemene voorwaarden vooraf te gaan.

Voor het inroepen van het retentierecht is vereist dat je over een opeisbare vordering beschikt, die in een rechtstreeks verband staat tot de overeengekomen prestatie. Daarnaast moet de terug te houden zaak in de feitelijke macht van de schuldeiser zijn. De automonteur mag de afgifte van de auto dus weigeren, wanneer hij dat doet omdat de reparatiefactuur nog niet is betaald. Deze bevoegdheid heeft de automonteur niet wanneer de reparatienota keurig is voldaan, maar hij nog geld te vorderen heeft uit hoofde van een daarvan losstaande afspraak. Evenmin kan de automonteur het retentierecht inroepen wanneer de auto al in de garage van zijn klant staat.

Ook in faillissement kan van het retentierecht gebruik worden gemaakt. Anders dan de schuldenaar heeft de curator twee mogelijkheden om met het retentierecht om te gaan.

Hij kan er voor kiezen om de openstaande factuur gewoon te betalen. De teruggehouden zaak moet dan aan de curator worden meegegeven.

Daarnaast kan de curator het retentierecht ‘doorbreken’. In dat geval eist de curator de zaak op, om deze vervolgens zelf te veilen of te verkopen. De schuldeiser behoudt dan weliswaar voorrang op de opbrengst, maar in de praktijk krijgt hij vaak niet betaald. Hij deelt in dat geval mee in de kosten van het faillissement. Als onderdeel daarvan dient eerst het salaris van de curator te worden betaald. Vaak blijft er daarna onvoldoende geld over om de vordering van de schuldeiser te voldoen.

Het is in een faillissement daarom van belang om snel te handelen. De curator kan namelijk een redelijke termijn worden gesteld waarbinnen hij bovengenoemde keuze moet maken. Wanneer de curator deze termijn laat verstrijken, dan is de retentor bevoegd om de zaak alsnog, buiten het faillissement om, te verkopen om vanuit de opbrengst de openstaande rekeningen te voldoen.

Mocht u zelf te maken hebben met een weigerachtige schuldenaar, dan voorzien wij u graag van advies. Uw eerste aanspreekpunt is Sander Vos.