Paardenhouderij aan huis - Wat heeft u nodig?

Onderneemt u in de paardensector of heeft u een paardenhouderij aan huis? Heeft u daarbij plannen om uit te breiden, bijvoorbeeld met een rijbak, paddocks, stallen of een stapmolen? Dan komen er een hoop regels op u af, voordat u daadwerkelijk aan de slag kunt gaan. Voor sommige aanpassingen heeft u een vergunning nodig of is een wijziging van het omgevingsplan noodzakelijk. Uitbreiding kan zelfs uitlopen tot een stevig conflict met uw buren en/of de gemeente. Dit was ook het geval in een recente uitspraak. Een buurvrouw gaf aan hinder te ondervinden van de paarden van de buurman en het gebruik van de rijbak door de buurman. Zij verzoekt de gemeente daarom om handhavend op te treden tegen de paarden (vanwege strijdig gebruik van het bestemmingsplan), de stal en de rijbak (gebouwd zonder vergunning). Het college wijst het verzoek toe en legt de eigenaar van het perceel een dwangsom van € 15.000,00 en draagt de buurman op om de rijbak te verwijderen en verwijderd te houden.

Het is zaak om uw omgevingsvergunningen goed op orde te hebben voordat u begint te bouwen. Dat voorkomt veel ellende en kosten. In deze blog lichten wij toe waar u op moet letten op het gebied van vergunningen voor de paardenhouderij.

Een eenvoudig antwoord op de vraag of u op een bepaalde locatie paarden mag houden is niet te geven. Om erachter te komen wat er kan en mag op uw perceel moet u eerst kijken in het omgevingsplan. Inloggen via het omgevingsloket geeft al snel uitsluitsel. Als u het omgevingsplan hebt aangeklikt ziet u welke bestemming uw perceel heeft en waar het bouwvlak is. Voor het bouwen buiten het bouwvlak heeft u een omgevingsvergunning nodig voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit. Rust op uw locatie de bestemming ‘agrarisch’, dan zijn er vaak meer mogelijkheden voor een paardenhouderij dan met de bestemming ‘wonen’ het geval is. Desgewenst kunt u een aanvraag indienen tot wijziging van het omgevingsplan, maar dit is een complexe procedure.

Voorts kan ook van belang zijn of de paardenhouderij - activiteiten hobby- of bedrijfsmatig plaatsvinden en in het laatste geval van wat voor soort bedrijf (bijvoorbeeld een africhtingsstal, handelsstal of manege) sprake is. Het hobbymatig houden van paarden is in principe op iedere bestemming waar een (bedrijfs)woning is toegestaan mogelijk. Of de paardenhouderij - activiteiten passen bij de bestemming woondoeleinden of erf, wordt beoordeeld aan de hand van de grootte en de ligging van een perceel.

Simpel gezegd: hoe groter het perceel hoe sneller de paardenhouderij past binnen de woonbestemming. Een bedrijfsmatige paardenhouderij is vaak direct toegestaan in agrarisch gebied.

In enkele gemeenten is het hebben van een paardenhouderij echter alleen toegestaan binnen de bestemming ‘Bedrijf (agrarisch verwant)’ of ‘Agrarisch – paardenhouderij’.

Voor het bouwen van een bouwwerk, zoals een stal, kunt u te maken krijgen met meerdere omgevingsvergunningen. Het gaat in ieder geval om een omgevingsvergunning voor de technische bouwactiviteit en een omgevingsvergunning voor de ruimtelijke bouwactiviteit. Een bouwwerk is ‘elke constructie van enige omvang van hout, steen, metaal of ander materiaal, die op de plaats van bestemming hetzij direct of indirect met de grond verbonden is, hetzij direct of indirect steun vindt in of op de grond, bedoeld om ter plaatse te functioneren’. In de Omgevingswet wordt bepaald welke omgevingsvergunning nodig is.

Uit de rechtspraak van de Raad van State blijkt dat niet alleen voor stallen, maar ook voor het aanleggen van een rijbak, stapmolen of paddock nagenoeg altijd een omgevingsvergunning is vereist. Dat is omdat er al snel sprake is van een constructie met een plaatsgebonden karakter en een zekere omvang. Als een rijbak bijvoorbeeld is afgezet met palen en kantplanken dan kwalificeert deze als bouwwerk. Voor de rijbak is dan een omgevingsvergunning nodig. Dat is niet het geval als de ondergrond wordt uitgegraven en alleen een geschikte rijbodem wordt aangebracht.

U vraagt een omgevingsvergunning aan via het omgevingsloket. Het college van burgemeester en wethouders toetst uw aanvraag voornamelijk aan technische voorschriften en aan uiterlijke voorschriften die door de gemeente zijn vastgesteld. Als uw aanvraag (ook) gaat over het afwijken van het omgevingsplan, dan zal het college onder meer beoordelen of het afwijken in overeenstemming is met een evenwichtige toedeling van functies aan locaties.

Wanneer de inrichting van uw bedrijf verandert dan kunt u ook te maken krijgen met een meldings- of vergunningplicht voor een milieubelastende activiteit. Of en, zo ja, welke plicht er geldt wordt bepaald door de regels in de Omgevingswet en het Besluit algemene leefomgeving

Als de paardenhouderij -activiteiten effect kunnen hebben op Natura 2000-gebieden dan kan ook uit de Omgevingswet volgen dat u een omgevingsvergunning moet aanvragen voor het verrichten van een Natura 2000-activiteit. Dit geldt zowel voor het hobbymatig houden van paarden als voor het bedrijfsmatig houden van paarden. Of voor deze activiteit een omgevingsvergunningplicht geldt, is geheel afhankelijk van uw locatie, het type paardenhouderij, het aantal paarden op het bedrijf, de afstand tot een Natura 2000-gebied en de wijze waarop u uw paarden houdt.

Al met al zitten er nog wel wat juridische haken en ogen aan een paardenhouderij aan huis.  Als u de beslissing heeft gemaakt om te investeren dan begint het eigenlijk pas. Het omgevingsplan moet uw beoogde activiteiten toelaten, anders heeft u een omgevingsvergunning nodig voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit. Voor de realisering van de droom om paarden te houden, kunnen bovendien ook meerdere omgevingsvergunningen voor de bouwactiviteit nodig zijn. Reden genoeg om u van tevoren goed te laten voorlichten over de mogelijkheden die het omgevingsplan toelaat en de benodigde vergunningen voor een paardenhouderij.

Bent u benieuwd naar de mogelijkheden voor een paardenhouderij op uw locatie? Neem dan gerust contact op met onze collega’s mr. M. Ueffing en mr. W. Kuiper, zij kunnen u adviseren over de vereiste vergunningen en eventuele andere juridische aspecten.