Het paard achter de wagen spannen: veelvoorkomende misvattingen over het eigenaarschap van paarden

Kunt u eenvoudig uw paard binnen een groep met paarden herkennen? Kent u van het paard elk kenmerk, de afstamming en de manier van bewegen? Wat als het paard wordt gestolen of verkocht aan een derde persoon zonder uw toestemming. Bent u dan in staat om uzelf als wettelijk eigenaar te identificeren?

Het is wettelijk vereist dat paarden en pony’s over een geldig paspoort beschikken. Ook is sinds 1 januari 2016 een Europese Verordening ((EG) nr. 2015/262) met voorschriften voor de identificatie en registratie van paarden van kracht. In Nederland en Duitsland bijvoorbeeld is de eigenaar van het paard verplicht om het eigendom te registreren in overeenstemming met het Identificatie- en registratiesysteem. In de praktijk wordt dit echter zelden gedaan, vooral wanneer paarden worden doorverkocht en daarom in korte tijd van eigenaar wisselen. In tegenstelling tot de gangbare opvatting binnen de paardensector, zijn het eigendomsregistratiedocument en het paspoort van een paard echter niét automatisch doorslaggevend voor de vaststelling van eigendom. In dit blog ga ik hier nader op in.

De paardensector lijkt verstrikt in oude gewoonten waarbij de schriftelijke vastlegging van de gang van zaken vaak te wensen overlaat. In alle Europese landen is het namelijk illegaal om een paard te verkopen zonder de koper te voorzien van zowel het eigendomsregistratiedocument als het paspoort. Toch is de registratie van eigendom geen vereiste voor een rechtsgeldige eigendomsoverdracht. Met andere woorden; u kunt rechtsgeldig eigenaar worden van een paard zonder dat u deze documenten (mee)levert of de registratie regelt. Een paard kan daarom vele malen van eigenaar wisselen, zonder dat dit ergens wordt vastgelegd. Er is daarmee een situatie denkbaar dat partij A de papieren heeft van een paard, terwijl partij B stelt eigenaar te zijn (bijvoorbeeld omdat B van A heeft gekocht of (erger) B van A heeft gestolen).

Verschillende rechtbanken hebben deze kwestie onderzocht. Rechters zijn van oordeel dat het eigendomsregistratiedocument en het paspoort van een paard enkel als “registratiedocumenten” dienen en daarmee niet als eigendomsbewijs. Rechtbanken hebben hierbij ongetwijfeld rekening gehouden met het feit dat veel mensen in de paardenindustrie de registratiepapieren van het paard simpelweg niet overdragen wanneer ze een paard verkopen.

Kortom; de naam die op het eigendomsregistratiedocument of paspoort van het paard staat vermeld, is niet noodzakelijk de naam van de eigenaar van het paard op grond van de wet.

Wel geldt in zowel Nederland als in het Verenigd Koninkrijk dat de naam die in het paspoort van de paard staat vermeld een sterke aanwijzing is dat het paard feitelijk in eigendom van de genoemde persoon is. Ook Duitse fokverenigingen hebben actie ondernomen. Zij verstrekken door eigendomscertificaten voor paarden die in eigendom zijn van hun leden die een dergelijke aanwijzing opleveren.

Deze misvatting zorgt vaak voor onnodige conflicten en onzekerheden, vooral als het gaat om de (ver)koop van een paard. Want ondanks deze sterke aanwijzingen is in een procedure (waarin de eigendomspositie van de eigenaar ter discussie staat) aanvullend bewijs nodig om eigendom aan te tonen.

Dus wat betekent dit allemaal als u een paard bezit of overweegt een paard te kopen? In wezen zal uw eigendomsrecht op het paard slechts zo goed zijn als dat van de persoon van wie u het koopt. Het paspoort van het paard en zijn paardenregistratiepapieren leveren geen sluitend bewijs van eigendom op zichzelf. Het eigendom is daarom afhankelijk van ander indirect bewijs, zoals een verkoopakte.

Bij het kopen of verkopen van een paard moet men een schriftelijke bevestiging krijgen dat het paard is verkocht en dat de eigendom is overgedragen. Veterinaire facturen en verzekeringspremies evenals microchips kunnen het risico van betrokkenheid bij geschillen over eigendom aanzienlijk verminderen. Uit deze documenten volgt al het vermoeden dat de partij die betaald voor de facturen en premies de daadwerkelijke eigenaar is. Een volledige schriftelijke verkoopovereenkomst zorgt voor nog meer bescherming.

Voor het opstellen van een dergelijke overeenkomst of advies over dit onderwerp kunt u contact opnemen met onze specialist Hippisch Recht: Martin Ueffing.