Evenement(en) en het juridisch kader

In het voorjaar barst het festivalseizoen weer los. Voor de liefhebber is er elk weekend wel ergens een festival te bezoeken in Nederland. Voor de niet-liefhebber kan een festival een bron van ergernis zijn, bijvoorbeeld vanwege geluidsoverlast. De start van het seizoen is in ieder geval een goed moment om u als overheidsorgaan of als organisator van een evenement bij te praten over het juridische kader met betrekking tot evenementen. In deze blog nemen wij u mee in de belangrijke juridisch afwegingen die moeten worden gemaakt bij het verlenen van de benodigde vergunning(en) voor een evenement.

Wie een evenement wil organiseren, moet rekening houden met de algemene plaatselijke verordening van de betreffende gemeente (APV). In de APV staan onder andere regels over de openbare orde en de veiligheid binnen de gemeente. Uit die APV volgt ook of voor te organiseren evenementen een vergunningplicht geldt. Doorgaans is de burgemeester bevoegd om te beslissen over een aanvraag om een vergunning. 

Gemeenten beschikken vaak over beleidsregels met betrekking tot de wijze waarop de bevoegdheden in het kader van evenementen worden uitgeoefend. In dit beleid staat hoe de burgemeester gebruikt maakt van zijn bevoegdheid om een vergunning te verlenen voor een evenement. In het evenementenbeleid is vaak te vinden waar een organisator van een evenement of een vergunningverlener op moet letten bij het aanvragen of verlenen van een evenementenvergunning en welke stukken daarbij moeten worden ingediend.

Evenementen gaan vaak gepaard met een flinke portie geluid. Waar het geluid voor festivalgangers vaak niet hard genoeg kan zijn, zijn omwonenden vaak minder gebaat bij de dreunende bas onder de zomerse house-beats. Om die omwonenden te ontzien hebben de meeste gemeenten een verbod op het veroorzaken van geluidsoverlast in hun APV opgenomen. Het produceren van luide muziek is in dat geval enkel toegestaan door middel van een ontheffing. Deze ontheffingsplicht is vaak opgenomen in de APV, maar kan ook voortvloeien uit het omgevingsplan van de gemeente.

In het omgevingsplan staan regels over activiteiten die gevolgen hebben voor de fysieke leefomgeving. Naast regels over het geluid kan een omgevingsplan ook regels bevatten over het gebruik van de locatie waar evenementen plaatsvinden. Als uit het omgevingsplan volgt dat de bestemming van de locatie in principe niet is bestemd als locatie waar evenementen zijn toegestaan, dan wordt in strijd met het omgevingsplan gehandeld als het evenement toch plaatsvindt op die locatie. In dat geval is naast een evenementenvergunning ook een omgevingsvergunning nodig voor het afwijken van het omgevingsplan. Dit wordt ook wel een omgevingsplanactiviteit genoemd. Er is dan namelijk sprake van strijdigheid met het planologisch regime. Het is in dat geval verboden om evenementen zonder omgevingsvergunning te laten plaatsvinden. Dat volgt uit artikel 5.1 lid 1 onder a Ow. Vindt een evenement zonder benodigde omgevingsvergunning toch plaats, dan is sprake van een (handhaafbare) overtreding.

Op bovenstaande vormt de rechtspraak een uitzondering als het gaat om een evenement met een kortdurend en incidenteel karakter. Het is namelijk vaste rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State dat een omgevingsplan zich niet verzet tegen kortdurend en incidenteel gebruik in strijd met dat plan.[1] Het moet daarbij wel gaan om zeer incidentele vormen. Een festival van één dag, waarbij het opbouwen en afbreken meerdere dagen kost, wordt al niet als incidenteel aan te merken waardoor wel een omgevingsvergunningplicht geldt voor het afwijken van het planologisch regime.

Zijn evenementen meerdaags en kost het op- en afbouwen enkele dagen, dan geldt vrijwel altijd een vergunningplicht voor strijdig gebruik van het omgevingsplan. Het is dan aan het college van burgemeester en wethouders om te beoordelen of het evenement past in de omgeving. Het college beoordeelt of het past binnen een evenwichtige toedeling van functies aan locaties. Hierbij houdt het college rekening met de invloed van het evenement op de nabije omgeving.

Op veel evenementen wordt alcohol geschonken. Ook daarachter gaat een juridische procedure schuil. Op grond van de Alcoholwet is het niet toegestaan zonder vergunning of ontheffing alcohol te schenken. De organisator van een evenement dient voor het verkrijgen van een ontheffing of vergunning aan een aantal vereisten te voldoen. De aanvrager moet bijvoorbeeld in het bezit zijn van Sociale Hygiëne en ouder zijn dan 21 jaar. Een ontheffing of vergunning ziet (slechts) op de verkoop van zwak-alcoholhoudende dranken, zoals bier en wijn.

Naast de hiervoor genoemde vergunningplichten, kunnen ook andere vergunningplichten gelden. Heeft de organisator plannen om een evenement te organiseren te midden van of nabij een Natura 2000-gebied? Dan kan deze te maken met de vergunningplicht voor een Natura-2000 activiteit. Een activiteit in of nabij een Natura 2000-gebied wordt een Natura 2000-activiteit waarbij sprake is van significante effecten op dat Natura-2000 gebied, kan vergunningplichtig zijn op grond van de Omgevingswet.  

Bij het organiseren of mogelijk maken van een evenement komen verschillende juridische aspecten kijken. Het enkel verlenen van een evenementenvergunning is daarbij vaak niet voldoende. Er kan bijvoorbeeld ook een omgevingsvergunningplicht gelden of een vergunning- of ontheffingsplicht voor het schenken van alcohol. Ook kan bijvoorbeeld sprake zijn van een vergunningplichtige Natura-2000 activiteit. Heeft u vragen over een evenement in uw gemeente en welke vergunningen daarvoor vereist zijn of bent u voornemens zelf een te organiseren? Neem gerust contact op met een van onze Bestuursrechtsspecialisten: Elzelou Grit, Paul Kostwinder, Kristien Croezen, Esmay Brouwer, Merel Adema of Winand Kuiper. Wij helpen u graag verder.

[1] ABRvS 3 maart 2010, ECLI:NL:RVS:2010:BL6212.