Net als de talentvolle Nederlandse voetballers, vertrekken Nederlandse topsportpaarden steeds vaker naar het buitenland. Het is voor Nederlandse fokkers en verkopers bijzonder aantrekkelijk om met de vaak zeer vermogende potentiële kopers zaken te doen. In de praktijk zijn Nederlandse handelaren daarbij nogal snel geneigd om uit een vorm van servicegerichtheid ook het transport van paarden naar een buitenlandse bestemming te arrangeren. De verkoper heeft vaak ervaring met het regelen van verre transporten en de koper vindt het plezierig niet met dit soort zaken bezig te hoeven zijn. Verkopers zijn zich vaak niet of te laat bewust van de risico’s die aan een verkoop en levering naar het buitenland kleven. Wat er bij de levering van het paard komt kijken en hoe u uw rechtspositie zo goed mogelijk kunt beschermen, is het onderwerp van deze blog.
De voor de eigendomsoverdracht van een paard vereiste levering houdt in dat het paard in het bezit van de koper moet komen. Het sleutelwoord is dus “bezitverschaffing”. Het daadwerkelijke moment van bezitsverschaffing is ook het moment waarop het risico overgaat, tenzij hierover van tevoren andere afspraken zijn gemaakt.
Dit betekent dat indien de koper het paard niet zelf op komt halen of zelf laat ophalen, de verkoper gedurende het transport verantwoordelijk blijft, totdat het paard de vrachtauto uit komt en aan de koper wordt overgedragen. Komt de koper het paard zelf ophalen dan gaat het risico over op het moment dat het paard op de trailer of vrachtauto van de koper wordt geladen.
Als het gaat om grensoverschrijdende verkooptransacties komt het natuurlijk ook geregeld voor dat een professionele vervoerder door de verkoper of de koper wordt ingeschakeld om het paard te transporteren. Het risico tijdens het transport ligt in dat geval iets gecompliceerder. Indien er geen afspraken zijn gemaakt blijft de koper dan wel de verkoper het risico dragen tijdens het transport. Bij verongelukken of overlijden van het paard tijdens het transport kan de schade alleen op de professionele vervoerder worden verhaald indien deze zijn zorgplicht heeft geschonden door bijvoorbeeld het paard onvoldoende rust te geven tijdens het transport. Een dergelijke tekortkoming moet uiteraard wel bewezen kunnen worden.
Het moment van (af)levering van het paard is juridisch in meerdere opzichten relevant. Als verkoper doet u er goed aan om duidelijke afspraken te maken over het moment van de levering. Daarmee is het moment van risico-overgang duidelijk en in geval van een professioneel vervoerder, is uw positie als koper en/of verkoper sterker indien er iets misgaat. Zo voorkomt u risico’s in situaties waarop u zelf geen invloed kan uitoefenen, zoals tijdens het transport. Uiteraard is het daarnaast verstandig om het transport te (laten) verzekeren, vooral bij duurdere paarden en grotere afstanden.
Bij geschillen over de export van paarden rijst daarnaast ook vaak de vraag welk recht van toepassing is.
Waar zowel koper als verkoper in Nederland wonen en/of gevestigd zijn is het duidelijk dat het Nederlandse recht van toepassing is op de tussen partijen gesloten koop en/of leveringsovereenkomst. Het wordt echter spannend wanneer de verkoper in Nederland woont en de koper bijvoorbeeld in Duitsland of Amerika is gevestigd. Welk recht is dan van toepassing?
Voor een groot aantal paardenbedrijven vindt de internationale handel plaats binnen de grenzen van Europa. Contracten die dan worden gesloten zijn onderhevig aan de Rome I-Verordening. Uit de Rome I-Verordening volgt dat een koopovereenkomst in principe wordt beheerst door het recht dat partijen hebben gekozen. Dat kan de woonplaats van de verkoper zijn maar ook bijvoorbeeld de plaats waar het paard dient te worden afgeleverd. De rechtskeuze voor het toepasselijke recht moet uitdrukkelijk zijn gedaan of duidelijk uit de bepalingen van de overeenkomst blijken.
Wordt er door partijen geen rechtskeuze gemaakt, dan geldt op grond van artikel 4 van de Rome I-Verordening als hoofdregel dat de koop en/of leveringsovereenkomst wordt beheerst door het recht van het land waar de verkoper zijn woonplaats heeft. Dat betekent dat tenzij partijen een andere rechtskeuze maken in de meeste gevallen nog steeds Nederlands recht van toepassing is wanneer u als verkoper een paard binnen de EU verkoopt en levert.
In de laatste jaren is de paardenhandel echter ook verplaats naar buiten de EU en komen toppaarden steeds vaker terecht in opkomende markten zoals China, Amerika en het Midden-Oosten. Waar sprake is van internationale handel buiten Europa hebben de verordeningen van de Europese Unie uiteraard geen gezag. Welk recht hierbij geldt en welke rechter bevoegd is, is niet gemakkelijk te zeggen. Nederland heeft met een aantal landen verdragen gesloten die antwoord kunnen geven op die vragen. Wanneer er geen verdragen zijn gesloten en een van de partijen zich tot de rechter wendt, zal deze rechter zelf moeten bepalen of hij zich bevoegd acht en welk recht hij toepast.
Een goed contract kan een hoop ellende besparen. De bovenstaande aandachtspunten zijn slechts enkele onderwerpen die bij een (internationale) koopovereenkomst aan de orde moeten komen. Hoewel het lucratief is om paarden aan (vermogende) buitenlanders te verkopen, komt u ook in aanraking met landen waar vaak niet alleen de paardensport maar helaas ook de rechtstaat nog in de kinderschoenen staat. Gaat iets mis bij de verkoop en/of de (af)levering van het paard dan speelt u als verkoper een uitwedstrijd met onbekende spelregels, dat is heel moeilijk te overzien. De financiële gevolgen achteraf kunnen vaak desastreus zijn. Niet in de laatste plaats omdat de vermogende buitenlandse koper een heel dikke portemonnee heeft en daardoor niet alleen in staat is om dure paarden te kopen, maar ook om daarover jarenlang te procederen. Terwijl het niet mogelijk is om misverstanden volledig uit te sluiten, kunnen duidelijke afspraken er wel voor zorgen dat deze snel weer uit de wereld zijn. Dit zorgt ook op lange termijn voor warme handelsrelaties met buitenlandse klanten.
Heeft u hulp nodig met het opstellen van een (koop)overeenkomst of heeft u andere vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem dan contact op met Martin Ueffing, onze specialist hippisch recht.
Martin Ueffing, opgegroeid in Duitsland, studeerde Europees en Internationaal Recht aan de Universiteit van Maastricht en rondde vervolgens ook zijn master Strafrecht, Criminologie en Forensica cum laude af. Martin behaalde een tweede master in Engels privaatrecht aan de Oxford Brooks University in London. Hij heeft eerder gewerkt als jurist bij een advocatenkantoor en bij een incassobureau. Martin is gespecialiseerd in het hippisch recht en ondernemingsrecht.
Martin Ueffing, opgegroeid in Duitsland, studeerde Europees en Internationaal Recht aan de Universiteit van Maastricht en rondde vervolgens ook zijn master Strafrecht, Criminologie en Forensica cum laude af. Martin behaalde een tweede master in Engels privaatrecht aan de Oxford Brooks University in London. Hij heeft eerder gewerkt als jurist bij een advocatenkantoor en bij een incassobureau. Martin is gespecialiseerd in het hippisch recht en ondernemingsrecht.