De Omgevingswet gloort aan de horizon?

Binnenkort vervalt de actualiseringsplicht voor bestemmingsplannen en beheersverordeningen. Op dit moment geldt nog dat gemeenten elke tien jaar moeten beoordelen of bestemmingsplannen worden herzien of dat een plan verlengd kan worden. Op die manier blijven de plannen ‘up to date’. Op het niet nakomen van deze actualiseringsplicht staat zelfs een ‘straf’. Is een bestemmingsplan niet op tijd herzien of verlengd dan vervalt de bevoegdheid voor het heffen van leges (een belasting voor het in behandeling nemen van een (bouw)aanvraag).

Voor de fijnproevers onder ons; op 17 november jl. heeft de Hoge Raad nog geoordeeld dat niet alleen de bevoegdheid tot het invorderen van leges vervalt, maar ook de bevoegdheid tot heffen daarvan. Iedereen die leges heeft betaald, terwijl het betreffende bestemmingsplan niet geactualiseerd was, heeft die leges onverschuldigd betaald (en zou de leges in beginsel terug kunnen vorderen).

Met het vervallen van de actualiseringsplicht vervalt natuurlijk ook de sanctie. Dit heeft tot gevolg dat overheden in beginsel niet langer hoeven te investeren in op dit moment geldende plannen (en beheersverordeningen).

Bestemmingsplannen en beheersverordeningen gaan onder de Omgevingswet op in ‘omgevingsplannen’. In een ‘omgevingsplan’ moeten naast de regels over planologie ook andere regels over de fysieke leefomgeving worden opgenomen. Het omgevingsplan gaat gelden voor het hele grondgebied van een gemeente. Het opstellen van het omgevingsplan is een grote opgave. Om die reden gaat het huidige wetsvoorstel Omgevingswet al uit van een overgangsperiode van tien jaar.

Het nu laten vervallen van de actualiseringsverplichting is een stap in de overgang naar de Omgevingswet (verwachte inwerkingtreding op dit moment: 1 januari 2021). Met het nu al afschaffen van de actualiseringsplicht is beoogd gemeenten nu al ruimte en capaciteit te bieden om zich voor te bereiden op de inwerkingtreding van de Omgevingswet (lees; het omgevingsplan).

Zowel in de Eerste Kamer als de Tweede kamer is het wetsvoorstel als hamerstuk aangenomen. Deze wijziging van de Wet ruimtelijke ordening en de Invoeringswet Wet ruimtelijke ordening is op 24 mei 2018 gepubliceerd in de Staatscourant. Het moment van inwerkingtreding wordt nog bij Koninklijk Besluit bepaald, maar dit zal wel niet meer al te lang op zich laten wachten.

De actualiseringsplicht wordt alleen afgeschaft voor bestemmingsplannen en beheersverordeningen die elektronisch raadpleegbaar zijn. Dit zijn de plannen die gepubliceerd zijn op www.ruimtelijkeplannen.nl en de plannen die daar in PDF raadpleegbaar zijn.

Gemeenten blijven bevoegd om nieuwe plannen over bouwmogelijkheden en beheersverordeningen vast te stellen. Mocht in uw gemeente een plan in procedure zijn, dan kan een gemeente er voor kiezen de procedure voort te zetten of te beëindigen. Deze keuze zal afhankelijk zijn van de wil van de gemeenteraad om de geldende regeling gelet op een goede ruimtelijke ordening juist wel of juist niet te wijzigen.

Heeft u vragen over bestemmingsplannen of de toekomstige Omgevingswet, neem dan contact op met Elzelou Grit.