Bedrijfseconomische redenen en de uitvoeringsregels van het UWV

Op een bepaald moment kan zich de situatie voordoen dat een werkgever genoodzaakt is om zijn onderneming te reorganiseren. Dat kan zijn vanwege oplopende verliezen, afnemende vraag naar producten of diensten, de sluiting van een vestiging of bijvoorbeeld automatisering van processen.

Een reorganisatie is een proces dat niet van de een op de andere dag is uitgevoerd. Het vergt een zorgvuldige planning en voorbereiding. Indien sprake is van gedwongen ontslagen en het niet lukt om met de betrokken werknemers een regeling te treffen ter beëindiging van de arbeidsovereenkomst, dan ben je als werkgever aangewezen op de ontslagprocedure bij het UWV.

Voor bedrijfseconomisch ontslag van een werknemer is een ontslagvergunning van het UWV vereist. Het UWV verleent deze vergunning (lees: de toestemming om de arbeidsovereenkomst te mogen opzeggen) alleen als de werkgever kan aantonen dat sprake is van bedrijfseconomische omstandigheden die nopen tot het verval van arbeidsplaatsen. In de voorbereidingsfase is het daarom van belang om te kijken naar de reden van de reorganisatie, deze bepaalt namelijk de te varen koers.

In de Uitvoeringsregels van het UWV zijn zes verschillende bedrijfseconomische redenen te onderscheiden:

• Slechte financiële situatie;
• Structurele werkvermindering;
• Organisatorische of technologische veranderingen;
• Bedrijfsverhuizing;
• Bedrijfsbeëindiging;
• Vervallen van loonkostensubsidie.

Soms is er sprake van een combinatie van bovenstaande redenen. Hierna volgt per reden een korte toelichting.

Slechte financiële situatie
Bij de eerste bedrijfseconomische reden kan het gaan om een slechte of slechter wordende financiële situatie van de onderneming. De werkgever moet dit aan de hand van de financiële kerngegevens van de afgelopen drie boekjaren aantonen. Daarnaast moet duidelijk zijn dat een reorganisatie om die reden onvermijdelijk is.  

Structurele werkvermindering
Is er sprake van feitelijke overbezetting van het personeel als gevolg van werkvermindering, dan kan dit een reden zijn voor reorganisatie. Van belang is hoe de hoeveelheid werk en de personele bezetting zich gedurende een bepaalde tijd heeft ontwikkeld. Daarnaast moet de werkgever aantonen welke inspanningen al zijn verricht en nog verricht zullen worden om de hoeveelheid werk te laten toenemen.

Organisatorische of technologische veranderingen
Organisatorische veranderingen binnen een onderneming hangen vaak samen met één van de andere bedrijfseconomische redenen. Denk daarbij aan organisatorische veranderingen vanwege de sluiting van een afdeling of vanwege een slechter wordende financiële situatie. Qua technologische veranderingen kan worden gedacht aan verandering van werkprocessen door bijvoorbeeld digitalisering, automatisering of mechanisering. De werkgever zal moeten aantonen dat verval van arbeidsplaatsen in dat kader noodzakelijk is voor een doelmatige bedrijfsvoering.

Bedrijfsverhuizing
De verhuizing van (een deel van) de onderneming is een bijzondere vorm van een organisatorische verandering. Het kan daarbij bijvoorbeeld gaan om een verhuizing naar een andere, bestaande vestiging waarbij de twee vestigingen als het ware worden samengevoegd. Als gevolg daarvan kunnen arbeidsplaatsen komen te vervallen.

Bedrijfsbeëindiging
In tegenstelling tot de bedrijfsverhuizing waarbij de activiteiten elders worden voortgezet, is er bij bedrijfsbeëindiging sprake van een definitieve beëindiging van de activiteiten. Er kunnen zich financiële, maar ook persoonlijke redenen voordoen waarom een werkgever besluit tot beëindiging. Denk bijvoorbeeld aan het ontbreken van een beschikbare/geschikte opvolger.

Vervallen van loonkostensubsidie
De laatste bedrijfseconomische reden spreekt wel voor zich en komt in de praktijk weinig voor. Als er sprake is van het vervallen of verlagen van een voor een werknemer bestemde loonkostensubsidie, mag de werkgever deze werknemer voor ontslag voordragen. De werkgever moet wel nagaan of herplaatsing mogelijk is.

Een ontslagaanvraag bij het UWV moet goed onderbouwd zijn. Het is daarom raadzaam om alle relevante stukken, gelet op de ontslagreden(en), alvast te verzamelen. Per ontslagreden is een lijst met aan te leveren stukken opgenomen in de Uitvoeringsregels van het UWV. Waar het bij een slechte financiële situatie met name zal gaan om financiële kerngegevens over de afgelopen boekjaren, is bij een bedrijfsverhuizing of -beëindiging vooral van belang per wanneer de verandering intreedt en wat de achterliggende reden daarvan is.

Let op! Is er sprake van een combinatie van redenen? Dan dienen alle relevante stukken voor beide redenen te worden aangeleverd bij het UWV.

Als werkgever bepaalt u niet zelf van welke werknemers u afscheid neemt. Hiervoor gelden strikte regels. Om tot een goede ontslagvolgorde te komen, moet onder andere het afspiegelingsbeginsel worden toegepast. In onze volgende reorganisatie-blog zullen wij dit beginsel nader bespreken.

Heeft u vragen of wenst u advies over een (aanstaande) reorganisatie binnen uw onderneming? Neem gerust contact op met Tom Nicolai.