Verbetering cashflow door oplossen renteswaps

Column Jan-Gerrit Meijerink voor mkb servicedesk 

Veel ondernemers in het mkb maken gebruik van renteswaps, ook wel rentederivaten of interest rate swaps genoemd: hierdoor wordt de variabele rente op een langlopende lening ingeruild voor een vaste rente. Banken presenteerden dit product als zeer aantrekkelijk.

Veel ondernemers klagen nu dat de bank hen in het verleden niet gewezen heeft op alternatieve producten, zoals een rentecap of een vastrentende lening. Ook zou de bank niet hebben gewezen op het risico dat de bij de lening te betalen opslag tussentijds verhoogd kan worden. In de praktijk wordt die opslag soms wel verhoogd, met als gevolg dat je kosten als ondernemer toenemen, terwijl je nu juist een vaste prijs wilde betalen.

Veel ondernemers klagen nu dat de bank hen in het verleden niet gewezen heeft op alternatieve producten, zoals een rentecap of een vastrentende lening. Ook zou de bank niet hebben gewezen op het risico dat de bij de lening te betalen opslag tussentijds verhoogd kan worden. In de praktijk wordt die opslag soms wel verhoogd, met als gevolg dat je kosten als ondernemer toenemen, terwijl je nu juist een vaste prijs wilde betalen.

Het gevolg van ondeugdelijke advisering is dat veel ondernemers nu niet (kunnen) profiteren van een rentedaling. Tal van ondernemers komen zelfs in de problemen wanneer zij het onderliggende krediet tussentijds willen aflossen of beëindigen. Vaak moet dan een flinke afkoopsom worden betaald. Daar zit niemand op te wachten. Ook op de (extra) kosten van een tussentijdse verhoging van de opslag zit niemand te wachten. Ook kan het voorkomen dat tussentijds op het krediet wordt afgelost. Als de renteswap daar geen rekening mee houdt betaal je daarna teveel rente. Zelfs indien je niet voor tussentijdse beëindiging kiest kun je in de problemen komen. Als de renteswap een negatieve waarde heeft (de variabele marktrente is dan lager dan de vaste (contractuele) rente), moet soms ten gunste van de bank extra zekerheid worden gesteld (bijvoorbeeld door zaken te verpanden).

Voor een ondernemer in zwaar weer neemt de druk alleen maar verder toe. Met regelmaat belanden ondernemers daardoor bij 'bijzonder beheer' van de bank, met als gevolg nog meer administratieve verplichtingen en toenemende kosten.

Onlangs heeft de AFM geoordeeld dat banken vaak een te rooskleurige beeld hebben geschetst van financiering met behulp van een renteswap. Ook het belanden in bijzonder beheer bij een bank gebeurt vaak te snel en blijkt bedrijven vaak de kop te kosten (download rapport AFM). De nadelen van renteswaps zijn vaak onderbelicht gebleven of zelfs verzwegen. Veel ondernemers betalen daar tot nu toe de prijs voor, maar zo hoeft het niet te blijven.

Banken moeten een herbeoordeling uitvoeren van renteswaps. Daarbij moeten ze toetsen of de renteswap wel passend is geweest. Als je bank concludeert dat de renteswap niet passend is geweest, dan zal zij met jou in gesprek moeten om tot een passende oplossing te komen. De ervaring leert echter dat wat de bank passend acht, niet per se passend is voor de ondernemer. In zoverre heeft een herbeoordeling maar beperkt nut en moet daar kritisch naar worden gekeken.

Wel is een herbeoordeling – ongeacht de uitkomst – een goed moment om met je bank in gesprek te gaan om tot aanpassing van de voorwaarden of tot afwikkeling van het contract te komen. Dat kan uiteraard ook zonder herbeoordeling. Daar waar de bank ondanks goede argumenten niet wil bewegen, rest zo nodig een procedure bij de rechtbank of het Kifid. Door in actie te komen kan regelmatig een kostenbesparing gerealiseerd worden, met een verbeterde cashflow tot gevolg.

Voor vragen of advies kunt u contact opnemen met Jan-Gerrit Meijerink.