Persoonlijke aansprakelijkheid van een feitelijk bestuurder

Niet alleen de statutair bestuurder van een vennootschap loopt onder omstandigheden aansprakelijkheidsrisico’s, ook feitelijk bestuurders kunnen het risico lopen om onder omstandigheden aansprakelijk te worden gesteld. Een feitelijk bestuurder wordt ook wel een feitelijk beleidsbepaler genoemd. Feitelijk bestuurders c.q. feitelijk beleidsbepalers komen bij verschillende soorten bedrijven voor. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het familiebedrijf waarin het kind van de bestuurder (tevens eigenaar) van het bedrijf werkzaam is. Het kind kan al snel vanwege diens familierelatie feitelijk op de stoel van de bestuurder gaan zitten en meebeslissen over de bedrijfsvoering als ware hij of zij zelf bestuurder. 

Een feitelijk bestuurder c.q. feitelijk beleidsbepaler is iemand die zich, zonder formeel als bestuurder te zijn benoemd, feitelijk gedraagt als een bestuurder van de vennootschap. Kort gezegd neemt die persoon daadwerkelijke bestuur beslissingen en speelt hij of zij een belangrijke, zo niet dominante, rol bij de bepaling van het beleid en gang van zaken van de vennootschap.

Om als feitelijk bestuurder te worden aangemerkt, moet een persoon optreden als ware hij of zij bestuurder van de vennootschap. Sommige personen kunnen binnen een onderneming grote invloed op het beleid uitoefenen vanwege hun functie, maar daardoor zijn ze nog geen feitelijk bestuurder. Die invloed hoort immers bij hun functie.

Van belang is dat de feitelijk bestuurder bij de uitoefening van diens invloed op het beleid in feite zelf op de stoel van de bestuurder is gaan zitten. Met andere woorden: deze persoon handelt dan op een wijze die niet hoort bij zijn daadwerkelijke functie, maar bij de functie van bestuurder.

In het geval van faillissement van een vennootschap kan een feitelijk bestuurder (naast de statutair bestuurder) persoonlijk aansprakelijk worden gesteld op grond van onbehoorlijk bestuur. Uit de wet volgt dat, als er sprake is van kennelijk onbehoorlijk bestuur en het daarnaast aannemelijk is dat het kennelijk onbehoorlijk bestuur een belangrijke oorzaak is van het faillissement, zowel formele als feitelijke bestuurders c.q. feitelijke beleidsbepalers hoofdelijk aansprakelijk zijn jegens de boedel.

Feitelijk bestuurders kunnen ook jegens derden aansprakelijk zijn. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als zij door onrechtmatig handelen schade toebrengen aan schuldeisers of contractspartijen van de vennootschap. Feitelijk bestuurders moet dan wel een ernstig verwijt treffen. Dat zou het geval kunnen zijn als de feitelijk bestuurder namens de vennootschap verplichtingen aangaat terwijl hij of zij wist of redelijkerwijs moest begrijpen dat de vennootschap deze niet zou kunnen nakomen. In dit kader zou bijvoorbeeld kunnen worden gedacht aan het geval waarin een feitelijk bestuurder, optredend als ware hij of zij bestuurder van de vennootschap, een grote order plaatst terwijl hij of zij weet dat het faillissement van de vennootschap op korte termijn zou kunnen worden uitgesproken.

Feitelijk bestuurders c.q. feitelijk beleidsbepalers zijn personen binnen een vennootschap die in feite op de stoel van de bestuurder zijn gaan zitten. Zij lopen daardoor onder omstandigheden aanzienlijke aansprakelijkheidsrisico’s. Derden kunnen hen bijvoorbeeld onder omstandigheden persoonlijk aanspreken en zij kunnen in geval van faillissement ook aansprakelijk zijn jegens de boedel.

Heeft u vragen over feitelijk bestuurders? Neem dan gerust contact op met Kor van Dijk of een van onze andere ondernemings- of insolventierecht specialisten.