Ondernemen in moeilijke tijden. De WHOA biedt een toekomst.

Per 1 januari 2021 is de nieuwe Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA) in werking getreden. Deze wet biedt ondernemers de mogelijkheid om bij een (eventueel toekomstig) dreigend faillissement een sanering van eigen schulden te realiseren. Schuldeisers worden benaderd om mee te werken aan een akkoord en mocht een schuldeiser niet wíllen meewerken, dan kan de medewerking worden afgedwongen. Er komt dan een zogenaamd dwangakkoord tot stand. Voor zowel de ondernemer als de schuldeisers kan dit geen leuk traject betekenen, maar bij het uitblijven van een sanering zou het faillissement kunnen volgen. Dit levert veelal alleen maar verliezers op. Over de WHOA heb ik een uitgebreide blog geschreven. Deze kunt u lezen op https://yspeert.nl/yspeert-learning/kennisbank/verkeert-uw-onderneming-in-zwaar-weer-het-whoa-traject-kan-uitkomst-bieden/. Onderstaande blog gaat over de praktische mogelijkheden van de WHOA. Wat kunt u als ondernemer nu eigenlijk met de WHOA?

De kern van de WHOA is het saneren van schulden om zo de onderneming een goede toekomst te geven. Het saneren van schulden was voor 1 januari 2021 ook mogelijk, maar toen was een vrijwillige instemming van de schuldeisers vereist. Indien één schuldeiser niet wenste in te stemmen met een vrijwillig akkoord, dan kon de hele schuldensanering in het water vallen, met soms het faillissement van de onderneming tot gevolg. De WHOA kent een nieuwe regeling om juist ook de niet instemmende schuldeiser(s) alsnog verplicht – via de rechter – mee te laten werken aan het akkoord. Hoe kan dit eruit zien? Onderstaand de drie – naar mijn mening – meest voorkomende gevallen in de praktijk.

Indien wordt gedacht aan een sanering van schulden, dan ligt het voor de hand om alle schuldeisers van de onderneming hieraan deel te laten nemen. Via de WHOA is dit mogelijk. Alle schuldeisers kunnen in bepaalde klassen worden ingedeeld om zo concreet een voorstel te doen. Schuldeisers met een bepaalde preferentie (denk bijvoorbeeld aan schulden waaraan pandrechten verbonden zijn) krijgen een hogere uitkering dan schuldeisers zonder preferenties. Vele variaties zijn hierbij denkbaar. Na homologatie van het akkoord kan de onderneming worden voortgezet met minder schuldeisers of lagere schulden per schuldeiser. Een dreigend faillissement is hiermee afgewend.

Ook is het denkbaar dat niet alle schuldeisers, maar slechts een specifiek deel van de schuldeisers bij het akkoord wordt betrokken. Een goed voorbeeld is dat een te zware financieringslast voor een onderneming kan zorgen voor het - op termijn - onmogelijk kunnen terugbetalen van deze financieringen, waarmee uiteindelijk op termijn het faillissement van de onderneming dreigt. De (kort) lopende verplichtingen van de onderneming kunnen uit de kasstroom worden voldaan, maar het volledig voldoen aan de terugbetalingsverplichting voor ontvangen financieringen, zal niet meer mogelijk zijn. De ondernemer zal de financieringen moeten saneren om zo toekomst bestendig te worden. Via de WHOA is het mogelijk om alleen een bepaalde klasse of groep schuldeisers te betrekken in het akkoord. Natuurlijk moet goed onderzocht worden of deze investeerders op gelijke voet betrokken kunnen worden in het akkoord, maar deze wijze van saneren is mogelijk. Daarmee kunnen dus alle overige schuldeisers, zoals de leveranciers, buiten de sanering gelaten worden. Door een te zware financieringslast te saneren, kan een dreigend faillissement voorkomen worden.

De WHOA heeft ook gemeend om het mogelijk te maken in te grijpen op zogenaamde duurovereenkomsten, zoals huurovereenkomsten. Het is denkbaar dat de maandelijkse huursom te zwaar drukt op de liquiditeit van de onderneming, waarmee het gewenst is om deze huursom naar beneden bij te stellen. Aan de verhuurder kan in dat geval een voorstel gedaan worden om akkoord te gaan met een lagere huurprijs. Indien de verhuurder hier niet mee instemt, dan kan de huurovereenkomst zelfs ontbonden worden. De gedachte achter deze regeling is dat de onderneming de huur niet kan betalen en strikt genomen op zoek zou moeten gaan naar een goedkoper huurpand. Vanwege de doorlopende huurovereenkomst is het verhuizen naar een ander huurpand niet mogelijk, waarmee – als niet wordt ingegrepen –het faillissement van de onderneming op termijn zou kunnen volgen. De WHOA biedt dan de kans om de huurprijs te verlagen of zelfs de huurovereenkomst te ontbinden. Deze regeling klinkt wellicht bij veel ondernemers als muziek in de oren (of juist bij vastgoedeigenaren als een doorn in het oog), maar de schijn bedriegt. Indien de verhuurder met leegstandschade wordt opgescheept, dient deze schade ook in het akkoord meegenomen te worden. Daarnaast is het vrijwel onmogelijk om een WHOA akkoord aan te bieden aan alleen de verhuurder. Een andere klasse van schuldeiser zal betrokken moeten worden in het akkoord. Het inbreken op lopende duurovereenkomsten moet dus onderdeel zijn van een bredere sanering.

Zoals gezegd biedt de WHOA mogelijkheden om uw onderneming een toekomst te geven. In de huidige zware tijden kan dit uw reddingsboei zijn of – zoals velen zeggen – een alternatief voor een faillissement. Eenvoudig is een WHOA akkoord niet. Er moet aan vele voorwaarden worden voldaan en het is zeer goed denkbaar dat er een (onafhankelijke, door de rechtbank benoemde) herstructureringsdeskundige meekijkt die zelf het akkoord vormgeeft en indient bij de rechtbank.

Is de WHOA iets voor alleen de grotere MKB bedrijven? De wet sluit kleine MKB bedrijven niet uit en dus kan iedere ondernemer in zwaar weer onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. Wel moeten er financiële middelen voor handen zijn om uiteindelijk tot een akkoord te komen. Hiermee doel ik op middelen voor het aanbieden van het akkoord zelf, maar ook de middelen voor het betalen van bepaalde kosten. Het ligt voor de hand om financiële en juridische adviseurs te betrekken bij de voorbereiding. De kosten voor een herstructureringsdeskundige (te benoemen door de rechtbank) moeten worden voldaan en onderdeel van de gehele sanering is ook het bepalen van de reorganisatiewaarde en liquidatiewaarde van de onderneming. Een taxateur of waarderingsdeskundige kan dus niet ontbreken.

Of heeft u specifieke vragen rondom de WHOA? Of heeft u een andere vraag omtrent herstructureren van uw onderneming? Neem dan contact op met Ronald Klarus.