De milieueffectrapportage (mer) is een onmisbaar juridisch instrument bij ruimtelijke plannen en projecten met mogelijk aanzienlijke milieugevolgen. Of het nu gaat om een nieuw bedrijventerrein, infrastructurele ingrepen of waterveiligheidsmaatregelen: de milieueffectrapportage zorgt dat milieubelangen volwaardig worden meegewogen in besluitvorming. Onder de Omgevingswet is de milieueffectrapportage bovendien nauwer verweven met andere instrumenten, zoals het omgevingsplan en het projectbesluit. De advocaat milieurecht van Yspeert Advocaten begeleidt overheden en initiatiefnemers bij de inzet van milieueffectrapportages.
Sinds de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2024 is de mer-procedure inhoudelijk én procedureel vernieuwd. De wet voorziet nu in één uniforme procedure voor zowel plan- als projectmer. Tegelijkertijd zijn er vereenvoudigingen doorgevoerd: zo is de verplichte kennisgeving van het voornemen vervallen in veel gevallen en is het advies over reikwijdte en detailniveau facultatief geworden. Voor overheden betekent dit een grotere verantwoordelijkheid in het vroegtijdig borgen van milieubelangen binnen eigen besluitvormingsprocessen. Onze advocaten ondersteunen bij deze juridische herijking van milieueffectrapportages.
De wet maakt onderscheid tussen planmer, projectmer en mer-beoordeling. Nieuw is dat omgevingsvisies, programma’s, voorkeursbeslissingen en delen van het omgevingsplan nu generiek zijn aangewezen als plannen waarvoor een mer nodig kan zijn. Tegelijk is er ruimte voor maatwerk: bij kleinschaliger plannen volstaat vaak een mer-beoordeling, waarin het bevoegd gezag bepaalt of een volwaardige mer vereist is. Deze beoordelingsruimte vraagt om zorgvuldige juridische motivering. Wij adviseren over de vraag of en hoe de mer-plicht van toepassing is, inclusief afstemming met Europese regelgeving zoals de SMB-richtlijn.
Het MER moet niet alleen milieueffecten beschrijven, maar ook aantonen hoe het milieubelang is meegewogen ten opzichte van alternatieven. Jurisprudentie onderstreept het belang van een deugdelijk alternatievenonderzoek, juist bij ingrijpende keuzes. Ook moet het mer rekening houden met cumulatieve effecten, klimaatimpact en de instandhoudingsdoelen van Natura 2000-gebieden. Een milieueffectrapportage is in dit kader essentieel om transparantie en juridische houdbaarheid te garanderen. Onze milieurechtadvocaten bewaken dat het MER voldoet aan de inhoudelijke vereisten en toekomstbestendig is, ook in het licht van bezwaar- en beroepsprocedures.
De Omgevingswet zet sterk in op participatie, ook bij milieueffectrapportage. De mer fungeert steeds vaker als communicatief instrument: zij maakt keuzemogelijkheden inzichtelijk en draagt bij aan transparantie. Maar participatie vervangt geen juridische zorgvuldigheid. Wij helpen overheden en initiatiefnemers bij het juridisch verankeren van uitkomsten uit participatietrajecten, onder meer via het omgevingsplan of projectbesluit. Daarbij waarborgen wij dat milieu-informatie niet alleen wordt geraadpleegd, maar ook aantoonbaar is betrokken in de besluitvorming.
De mer is meer dan een verplichting – zij is ook een strategisch hulpmiddel. In regionale gebiedsontwikkelingen zoals het Deltaprogramma of de energietransitie biedt de mer-methodiek structuur aan complexe afwegingen. Door al in een vroeg stadium scenario’s en milieueffecten in beeld te brengen, wordt besluitvorming beter onderbouwd. Onze advocaten adviseren in gebiedsprocessen over de rol van milieueffectrapportage als juridisch en beleidsmatig ankerpunt.
Rechters toetsen steeds strikter op de zorgvuldigheid van milieueffectrapportage. Ontbrekende of ondeugdelijke mer’s kunnen leiden tot vernietiging van besluiten. Tegelijk biedt de jurisprudentie handvatten om ruimte te behouden, mits het mer goed is opgebouwd. Wij houden de uitspraken nauwlettend in de gaten en vertalen deze naar praktische aanbevelingen voor vergunningverlening, beleidsvorming en bestuurlijke besluitvorming.
Yspeert Advocaten beschikt over diepgaande expertise in milieurecht en ruimtelijke ordening. Onze advocaten begeleiden overheden, waterschappen en initiatiefnemers bij de toepassing van milieueffectrapportage, van juridische toetsing tot strategisch advies. Een recent voorbeeld van onze expertise in milieueffectrapportage betreft een zaak waarin wij een waterschap hebben bijgestaan bij de juridische onderbouwing van een mer voor een waterbergingsproject. Het waterschap wilde de waterbergingscapaciteit vergroten en moest verschillende alternatieven onderzoeken, inclusief de milieueffecten daarvan. De Commissie m.e.r. had het waterschap geadviseerd om ook een optimaal natuuralternatief op te nemen in het mer. Onze advocaten hebben het waterschap geadviseerd over de juridische mogelijkheden en beperkingen, en hebben geholpen bij het opstellen van een MER dat rekening hield met cumulatieve effecten, klimaatimpact en Natura 2000-doelen.
Neem contact met ons op voor ondersteuning bij mer-verplichtingen, projectbesluiten of juridische borging in omgevingsplannen. Zo maakt u duurzame keuzes juridisch houdbaar.
Neem contact op
 (1).jpg)
