Zorgplicht van de hypotheekadviseur: Wanneer is er sprake van een beroepsfout?

Als de zorgplicht van de hypotheekadviseur wordt geschonden, kan de rechter vaststellen dat sprake is van een beroepsfout. De hypotheekadviseur kan dan aansprakelijk zijn voor de schade die zijn klant als gevolg van die beroepsfout heeft geleden. Hypotheekadviseurs krijgen steeds vaker te maken met claims gebaseerd op zorgplicht. Maar is iedere zorgplichtschending automatisch een beroepsfout? En áls sprake is van een beroepsfout, hoe zit het met de aansprakelijkheid van de hypotheekadviseur? Waar moet je als hypotheekadviseur op letten? De rechtbank Amsterdam deed recent uitspraak in een casus waarin een hypotheekadviseur steken had laten vallen. (ECLI:NL:RBAMS:2025:2804

De casus in het kort

Eerst in het kort de feiten: de eisers in deze procedure, twee consumenten, hebben in 2021-2022 via een hypotheekadviseur advies ingewonnen en financieringen afgesloten voor de aankoop van een nieuwe woning en het aanhouden van hun bestaande woning voor verhuur. De hypotheekadviseur heeft een aantrekkelijk renteaanbod voor de nieuwe woning laten verlopen, waardoor eisers uiteindelijk een hypotheek met hogere maandlasten moesten accepteren. De rechtbank oordeelt dat de hypotheekadviseur zijn zorgplicht heeft geschonden door onvoldoende te waken over de termijn van het renteaanbod en eisers daarover onvoldoende te waarschuwen. Andere verwijten (advies overbruggingshypotheek en oversluiten bestaande hypotheek) worden afgewezen. De rechtbank oordeelt dat sprake is van schending van de zorgplicht van de hypotheekadviseur. De rechtbank houdt de hypotheekadviseur daarom aansprakelijk voor de schade die uit de beroepsfout voortvloeit; de omvang daarvan moet nog nader worden onderbouwd door eisers.

Aansprakelijkheid en zorgplicht van de hypotheekadviseur: hoe zit het?

In deze blog bespreek ik aan de hand van deze uitspraak enkele belangrijke aandachtspunten over de aansprakelijkheid en zorgplicht van de hypotheekadviseur:

• Wat houdt de zorgplicht van de hypotheekadviseur in?
• Wanneer is sprake van een beroepsfout?
• Hoe wordt de aansprakelijkheid van de hypotheekadviseur vastgesteld?
• Welke rol speelt artikel 7:401 BW?
• Wat zijn de gevolgen voor schadevergoeding?

De zorgplicht van de hypotheekadviseur

De hypotheekadviseur is een opdrachtnemer. De civielrechtelijke zorgplicht van de hypotheekadviseur is verankerd in artikel 7:401 BW, waarin staat dat een opdrachtnemer (zoals een hypotheekadviseur) bij zijn werkzaamheden de zorg van een goed opdrachtnemer in acht moet nemen. In de praktijk betekent dit dat de hypotheekadviseur:

• zijn klanten tijdig en volledig informeert over belangrijke termijnen en risico’s;
• adviezen afstemt op de wensen en situatie van de klant;
• waarschuwt voor mogelijke gevolgen van keuzes, zoals het laten verlopen van een renteaanbod.

De rechtbank benadrukt in deze uitspraak dat een juiste uitvoering van de zorgplicht van de hypotheekadviseur mag worden verwacht. Door proactief te handelen en zijn klant in staat te stellen weloverwogen beslissingen te nemen. In een dynamische markt met snel stijgende hypotheekrentes is het voor de hypotheekadviseur dus extra opletten geblazen.

Wanneer is sprake van een beroepsfout?

Niet iedere zorgplichtschending is automatisch een beroepsfout. Dat kan pas het geval zijn als de hypotheekadviseur niet heeft gehandeld als een redelijk handelend en redelijk bekwaam vakgenoot in vergelijkbare omstandigheden. Of dat zo is, bepaalt uiteindelijk de rechter.

Hier liet de adviseur een aantrekkelijk renteaanbod verlopen, zonder zijn klant op tijd en duidelijk te waarschuwen voor de gevolgen. De rechtbank oordeelde dat de zorgplicht van de hypotheekadviseur werd geschonden en die schending in dit geval een beroepsfout opleverde, omdat:

• de hypotheekadviseur te laat was met het aanleveren van benodigde documenten aan de hypothecair financier;
• het niet realistisch was te verwachten dat de passeerdatum nog tijdig gehaald kon worden, vanwege de korte tijd tot aan passeren (en bovendien was de passeerdatum daarvóór ook al enkele keren verplaatst);
• de hypotheekadviseur had moeten waarschuwen voor de gevolgen van het verlopen van het renteaanbod, zeker nu de hypotheekrentes stegen.

De rechtbank stelt dat omstandigheden zoals een hectische markt of complexe dossiers de zorgplicht van de hypotheekadviseur niet verminderen. Ook als de klant zelf stukken laat aanleveren, blijft de adviseur verantwoordelijk voor heldere communicatie en tijdige waarschuwingen.

Hoe wordt de aansprakelijkheid van de hypotheekadviseur vastgesteld?

De aansprakelijkheid hypotheekadviseur wordt beoordeeld aan de hand van artikel 7:401 BW. Het criterium van die bepaling is of de adviseur heeft gehandeld zoals van een redelijk bekwaam en redelijk handelend hypotheekadviseur mag worden verwacht. De rechter toetst of dat in het concrete geval zo is geweest. In deze zaak werd de adviseur aansprakelijk gehouden voor de schade die voortvloeide uit de beroepsfout.

Belangrijk is dat de schadevergoeding wordt vastgesteld op basis van het verschil tussen de werkelijke situatie (met beroepsfout) en de hypothetische situatie waarin de klant zou hebben gezeten zónder de beroepsfout van de hypotheekadviseur. De klant moet aannemelijk maken dat de schade daadwerkelijk het gevolg is van de fout van de adviseur.

Rol van artikel 7:401 BW in de praktijk

Artikel 7:401 BW vormt het juridische toetsingskader bij geschillen over de zorgplicht van de hypotheekadviseur. De rechtbank toetst of de adviseur heeft gehandeld als een goed opdrachtnemer. In de praktijk betekent dit onder meer:

• het bewaken van belangrijke termijnen;
• het tijdig informeren en waarschuwen van de klant;
• het afstemmen van adviezen op de specifieke situatie van de klant.

Indien de adviseur hierin tekortschiet, kan dit leiden tot aansprakelijkheid en een verplichting tot schadevergoeding.
De rechtbank vond dat de hypotheekadviseur aansprakelijk was voor een deel van de schade die de klant had gevorderd. De klant moet de schade nader onderbouwen.

Conclusie aansprakelijkheid en zorgplicht van de hypotheekadviseur

De zorgplicht van de hypotheekadviseur is een zwaarwegende verplichting. Schending van deze zorgplicht kan een beroepsfout inhouden, met aansprakelijkheid voor schade als gevolg. De recente uitspraak van de Rechtbank Amsterdam onderstreept het belang van tijdige en duidelijke communicatie door de hypotheekadviseur. Voor klanten is het essentieel om alert te zijn op hun rechten en bij twijfel juridisch advies in te winnen.

Bent u hypotheekadviseur of klant van een hypotheekadviseur, en heeft u vragen over de zorgplicht van de hypotheekadviseur, aansprakelijkheid of schadevergoeding? Neem gerust contact op met Yspeert Advocaten voor deskundig advies. Ook voor andere vragen op het gebied van Financieel recht helpt onze collega Harm Jan u graag verder.