Waarom een duidelijke licentieovereenkomst onmisbaar is voor softwareontwikkelaars

Softwareontwikkelaars en ICT-leveranciers investeren in het ontwikkelen van software, opgebouwd uit zorgvuldig geschreven broncodes en een doordachte technische architectuur. Die inspanningen resulteren vaak in unieke, waardevolle toepassingen – zoals klantportalen, webshops of specifieke koppelingen met interne systemen – die de kern vormen van de dienstverlening van de softwareontwikkelaar en ICT-leverancier. Het is dan ook vanzelfsprekend dat zij de zeggenschap over het gebruik van die software willen behouden en ongewenst gebruik willen voorkomen.

Toch blijkt in de praktijk dat er regelmatig geen of onvoldoende afspraken worden gemaakt over het gebruik van de software door opdrachtgevers. Dit leidt niet zelden tot onduidelijkheid over wie de software mag gebruiken, onder welke voorwaarden en tegen welke vergoeding. Een duidelijke licentieovereenkomst voorkomt dergelijke discussies.

Software en auteursrecht: het exclusieve recht van de softwareontwikkelaar

Software wordt auteursrechtelijk beschermd, mits deze oorspronkelijk van karakter is en de persoonlijke stempel van de maker draagt. Hiervan is bij het ontwikkelen van software in de meeste gevallen sprake. De Auteurswet kent het uitsluitende recht op verveelvoudiging en openbaarmaking toe aan de maker van het werk. In het geval van software is dat doorgaans de softwareontwikkelaar. Het auteursrecht kan – via een akte – worden overgedragen, bijvoorbeeld aan een opdrachtgever.

De auteursrechthebbende bepaalt wie de software mag gebruiken, op welke wijze en onder welke voorwaarden. Door middel van een licentie kan hij derden toestemming geven om handelingen te verrichten die normaal gesproken uitsluitend aan de auteursrechthebbende zijn voorbehouden. De maker (softwareontwikkelaar) behoudt daarmee de intellectuele eigendomsrechten, terwijl de gebruiker (de opdrachtgever) duidelijkheid krijgt over het toegestane gebruik. De voorwaarden, omvang en eventuele vergoeding voor dat gebruik worden idealiter vastgelegd in een licentieovereenkomst.

Het belang van een duidelijke licentieovereenkomst

Een licentie hoeft niet per se schriftelijk te worden verleend; ook mondelinge of stilzwijgende toestemming kan als licentie worden aangemerkt. Uit de rechtspraak blijkt dat zo'n licentie kan worden aangenomen op basis van de omstandigheden van het geval, zoals de gedragingen van partijen. Wanneer geen duidelijke afspraken worden gemaakt, kunnen daardoor onbedoeld gebruiksrechten ontstaan. Dit kan ertoe leiden dat:

• gebruik plaatsvindt zonder passende vergoeding;
• onduidelijkheid ontstaat over de omvang van het gebruiksrecht;
• discussies ontstaan over doorlevering (vermarkten), bewerking of ander gebruik.

Het is daarom van belang om gebruiksrechten en voorwaarden vooraf helder vast te leggen in een licentieovereenkomst. Een goed opgestelde licentieovereenkomst voorkomt niet alleen misverstanden, maar biedt ook juridische bescherming aan beide partijen. 

Welke licentieafspraken?

Licentieafspraken kunnen worden vastgelegd in een generieke (dienstverlenings)overeenkomst, in een afzonderlijke, specifieke licentieovereenkomst, of – gedeeltelijk – in de algemene voorwaarden van de ICT-leverancier. In alle gevallen zullen onder meer afspraken  worden gemaakt over:

• de omvang en duur van het gebruiksrecht;
• de toegestane wijze van gebruik;
• eventuele beperkingen op bewerking, doorlevering of sublicentie;
• de verschuldigde vergoeding;
• aansprakelijkheid bij fouten of tekortkomingen in de software;
• beëindiging van het gebruiksrecht en de gevolgen daarvan.

Heldere afspraken bieden niet alleen houvast bij geschillen, maar vormen ook een zakelijke basis voor duurzame samenwerking.

Tot slot

Een duidelijke licentieovereenkomst is van wezenlijk belang voor elke softwareontwikkelaar of ICT-leverancier. Niet alleen om het intellectuele eigendom te beschermen, maar ook om helderheid te scheppen richting opdrachtgevers, juridische discussies en procedures te voorkomen en risico's beheersbaar te houden.

Ondersteuning nodig?

Wij ondersteunen softwareontwikkelaars en ICT-leveranciers bij het juridisch zorgvuldig vastleggen van licentieafspraken, zowel in afzonderlijke licentieovereenkomsten, in bredere dienstverleningsovereenkomsten als in algemene voorwaarden. Wilt u zeker weten dat het gebruik van uw software juridisch goed is geregeld? Neem dan contact op met onze ICT/IE-recht advocaten Hillie Lunter,  Wouter Leerink of Tom Klatter.