Nadeelcompensatie biedt burgers en bedrijven een mogelijkheid om compensatie te krijgen voor onevenredige schade die zij lijden als gevolg van rechtmatig overheidshandelen. Voorheen werd bij ruimtelijke besluiten ook de term planschade gebruikt. Of het nu gaat om schade door feitelijk handelen, infrastructurele projecten of planologische wijzigingen, het uitgangspunt is dat lasten die onevenredig zwaar drukken op een individu of onderneming, niet volledig voor eigen rekening mogen blijven. Bij Yspeert Advocaten adviseren wij u over het indienen, beoordelen en afhandelen van nadeelcompensatieclaims.

Wat is nadeelcompensatie? 

Nadeelcompensatie is verankerd in titel 4.5 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en biedt een uniform juridisch kader voor schadevergoeding door rechtmatig overheidshandelen. De basisprincipes zijn:

• Égalitébeginsel: Burgers en bedrijven die onevenredig worden getroffen door rechtmatige overheidsmaatregelen, kunnen aanspraak maken op compensatie.
• Normaal maatschappelijk risico (NMR): Schade die binnen het normale risico van maatschappelijke ontwikkeling valt, wordt niet gecompenseerd. Dit forfait bedraagt in veel gevallen 4%.
• Toepassingsgebied buiten het omgevingsrecht: Titel 4.5 Awb geldt ook voor schade veroorzaakt door andere rechtmatige handelingen, zoals verkeersmaatregelen of feitelijke handelingen.

Actuele ontwikkelingen in nadeelcompensatie

1. Uniformiteit en flexibiliteit onder titel 4.5 Awb
   Door de invoering van titel 4.5 Awb is nadeelcompensatie voor alle soorten rechtmatig overheidshandelen op uniforme wijze geregeld. Dit biedt meer rechtszekerheid, maar ook een scherpere toetsing door bestuursorganen en rechters.
2. Voorzienbaarheid en risicoaanvaarding
   De beoordeling of schade voorzienbaar was, blijft een belangrijk criterium. Dit geldt zowel voor planologische wijzigingen als andere schadeoorzaken. Burgers en bedrijven die vooraf wisten of hadden kunnen weten dat een maatregel schade zou veroorzaken, komen minder snel in aanmerking voor compensatie.
3. Compensatie in natura
   Naast financiële compensatie wordt steeds vaker gekozen voor compensatie in natura, zoals het aanpassen van vergunningen of het bieden van alternatieve oplossingen.
4. Normaal maatschappelijk risico (NMR)
   Het forfaitaire karakter van het normaal maatschappelijk risico, vaak vastgesteld op 4%, blijft een belangrijk toetsingscriterium. Recent benadrukte de rechtspraak dat bestuursorganen zorgvuldig moeten motiveren waarom bepaalde schade binnen dit forfait valt.
5. Overgangsrecht binnen het omgevingsrecht
   Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden en is de Wet ruimtelijke ordening (Wro) ingetrokken. Onder de Wro konden verzoeken om vergoeding van planschade worden ingediend. Voor verzoeken om schadevergoeding die zijn ingediend binnen vijf jaar na de inwerkingtreding van de Omgevingswet, blijft het oude recht van toepassing als de schade is veroorzaakt door een bestemmingsplan dat onder de werking van de Wro van kracht is geworden. 

Onze diensten op het gebied van nadeelcompensatie

Wij beiden uitgebreide juridische ondersteuning aan zowel bestuursorganen als burgers en bedrijven. Onze diensten omvatten:

• Toetsing en besluitvorming voor bestuursorganen:
  Wij ondersteunen overheden bij het beoordelen van claims en het opstellen van juridisch houdbare besluiten die voldoen aan de eisen van proportionaliteit en zorgvuldigheid.
• Procedures en geschillenbeslechting:
  Wij vertegenwoordigen cliënten in bezwaar- en beroepsprocedures bij de bestuursrechter of Raad van State in complexe nadeelcompensatiezaken.
• Risicomanagement voor overheden:
  Wij adviseren bestuursorganen en projectontwikkelaars hoe schadeclaims te minimaliseren door transparantie, tijdige communicatie en slimme planologische keuzes.

Waarom kiezen voor Yspeert Advocaten? 

Met onze diepgaande kennis van het bestuursrecht, het omgevingsrecht en nadeelcompensatie zijn wij een betrouwbare partner voor complexe juridische kwesties. Of u nu een schadeclaim wilt indienen of een juridisch stevig besluit moet nemen, wij bieden maatwerkoplossingen die aansluiten bij uw situatie.

Neem contact op 

Heeft u vragen over nadeelcompensatie, planschade of vergoeding bij andere vormen van overheidshandelen? Neem contact op met onze specialisten. Wij bieden strategisch en juridisch advies op maat, zodat u met vertrouwen uw rechten kunt behartigen of besluiten kunt nemen.