Sociaal Domein, de uitvoering door gemeenten

Onder de term ‘sociaal domein’ verstaan we alle inspanningen die de gemeente verricht rond werk, participatiewet en zelfredzaamheid, zorg en jeugd. In een serie blogs nemen wij u de komende maanden mee in de wereld van het sociaal domein en laten u zien wat Yspeert advocaten voor uw gemeente of organisatie kan betekenen. Deze blog is als inleiding bedoeld en geeft een voorproefje voor de komende (inhoudelijke) blogs.

Het sociaal domein is tegenwoordig een hot item in het nieuws. Recent was er veel ophef door een uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland. Een bijstandsgerechtigde diende de bijstand terug te betalen over een bepaalde periode, omdat zij haar inlichtingenplicht had geschonden. Zij had niet gemeld dat haar moeder haar boodschappen betaalde. De Participatiewet is rigide. Het wettelijk uitgangspunt is dat er teruggevorderd moet worden, als er sprake is van schending van de inlichtingenplicht. Maatwerk is niet mogelijk en in de meeste gevallen moet er ook nog een boete opgelegd worden.

(Mede) als gevolg van de ‘boodschappen affaire’, is de ‘Initiatiefwet vergroten beslissingsruimte gemeenten bij terugvordering bijstand’ ingediend. Deze initiatiefwet geeft gemeenten meer beleidsvrijheid om te beslissen of zij bijstand terugvorderen en een boete opleggen bij schending van de inlichtingenplicht. Deze initiatiefwet geeft gemeenten de ruimte om zelf een afweging te maken, door een kan-bepaling te maken van de verplichtingen. Hierdoor kan de menselijk maat weer teruggebracht worden. De keerzijde kan zijn, dat gemeenten hier verschillend mee om kunnen en daarmee de kans op rechtsongelijkheid vergroten.

Ook de tekorten die gemeenten leiden door de uitvoering van de Wmo 2015, zijn wekelijks in het nieuws. Met name de kosten voor huishoudelijke hulp zijn fors toegenomen, onder andere door de invoering van het abonnementstarief. Er worden meer kosten gemaakt dan van te voren was begroot en gemeenten zijn op zoek naar mogelijkheden om de (begrotings) gaten te vullen door bijvoorbeeld de onroerendezaakbelasting te verhogen. Op dit moment is het van belang dat gemeenten die kosten aan de voorkant proberen te beheersen. De VNG heeft gemeenten geadviseerd om bepaalde beheersmaatregelen te nemen. In de blog, “Wmo en het abonnementstarief”, wordt ingegaan op die beheersmaatregelen. Strenger aan de poort selecteren, is één van de oplossingen om de toestroom meer in goede banen te leiden.

Bij de aanvraag voor een voorziening in het kader van de Jeugdwet is het belangrijk om het stappenplan van de Centrale Raad van Beroep te volgen. Gebeurt dit niet, dan loopt u het risico dat het besluit vernietigd wordt door de bestuursrechter. Voor de uitvoering van de Jeugdwet sluiten gemeente contracten met jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen. Op dit gebied ligt er het wetsvoorstel “Wet verbetering beschikbaarheid zorg voor jeugdigen”. Met dit wetsvoorstel wordt beoogd om bestaande wetgeving aan te passen om er voor te zorgen dat de nodige zorg voor jeugdigen altijd tijdig beschikbaar. In de blog, ‘Wet verbetering beschikbaarheid zorg voor jeugdigen’, wordt hier nader op ingegaan. Een onderdeel van het wetsvoorstel is dat gemeenten worden verplicht om een regiovisie op te stellen.

Ten slotte zullen wij een aantal blogs wijden aan toezicht en handhaving, het opleggen van een boeten, het vaststellen en uitvoeren van beleid en actuele rechtspraak.

Heeft u vragen naar aanleiding van deze blog of wilt u van gedachte wisselen over vraagstukken binnen het sociaal domein neem dan gerust contact op met Karin Kamps.