Het belemmeringsverbod uitgelegd (concurrentie- en relatiebeding voor uitgeleende arbeidskrachten)

Het komt regelmatig voor dat werknemers door hun werkgevers (de uitlener) worden uitgeleend aan een relatie van de werkgever (de inlener) om daar gedurende een bepaalde periode werkzaamheden te verrichten. De vraag die dan rijst is: mag je als uitlener door middel van een concurrentie- en relatiebeding verbieden dat de betreffende werknemer vervolgens (rechtstreeks) bij de inlener in dienst treedt? In deze blog leest u over het belemmeringsverbod.

Het antwoord op die vraag ziet op het belemmeringsverbod uit de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (“Waadi”). De Waadi is van toepassing als er sprake is van het ter beschikking stellen van arbeidskrachten, onder leiding en toezicht van een derde (de inlener). Dit kan zowel bedrijfsmatig als niet-bedrijfsmatig (dus heel sporadisch) zijn. 

In de Waadi is een zogeheten “belemmeringsverbod” opgenomen. Dit belemmeringsverbod houdt in dat de uitlener geen belemmeringen in de weg mag leggen voor de totstandkoming van een arbeidsovereenkomst na afloop van de terbeschikkingstelling tussen de arbeidskracht en de inlener.

Als een arbeidskracht na afloop van de uitlening (aansluitend) rechtstreeks bij de inlener in dienst wil treden, dan mag de uitlener dit dus niet belemmeren door een beroep te doen op een overeengekomen concurrentie- en relatiebeding. In dergelijke gevallen is het beding nietig en verliest het zijn werking. Dat geldt ook als het beding in de toepasselijke algemene voorwaarden van de uitlener is opgenomen.

Het belemmeringsverbod wordt ruim uitgelegd en ziet niet alleen op de totstandkoming van een arbeidsovereenkomst, maar ook op die van een “arbeidsverhouding”. Daarvan is sprake als een persoon “gedurende bepaalde tijd voor een ander en onder diens leiding prestaties levert en in ruil daarvoor een vergoeding ontvangt”.

Dit betekent dat het belemmeringsverbod ook van toepassing kan zijn als de arbeidskracht aansluitend als zzp’er aan de slag gaat voor de inlener. Daarbij is van belang of de zzp’er zijn werkzaamheden ten tijde van de in- en uitlening onder leiding en toezicht van de inlener heeft verricht.

Staat de uitlener dan altijd met lege handen? Nee. De uitlener mag op grond van de Waadi afspreken dat de inlener bij indiensttreding van de arbeidskracht een redelijke vergoeding aan hem (de uitlener) verschuldigd is. Het bepalen en overeenkomen van deze redelijke vergoeding is maatwerk.

Als uitgangspunt wordt genomen dat het een vergoeding betreft voor daadwerkelijk gemaakte wervingskosten, eventueel verhoogd met een redelijk winstpercentage. Daarbij zal verder in aanmerking moeten worden genomen wat in de markt gebruikelijk is en wat de duur van de terbeschikkingstelling is (geweest).

Naast het overeenkomen van een redelijke vergoeding met de inlener is het mogelijk om een concurrentie- en relatiebeding in de arbeidsovereenkomst op te nemen op basis waarvan het de arbeidskracht is verboden om in dienst te treden bij een concurrerende (uitzend)onderneming, niet zijnde de inlener. Aan een dergelijk beding staat het belemmeringsverbod niet in de weg.

Wanneer een arbeidskracht (al dan niet bedrijfsmatig) aan een relatie worden uitgeleend en de feitelijke leiding en toezicht bij deze inlener ligt, staat het de arbeidskracht vrij om aansluitend bij de inlener in dienst te treden. Dit mag door de uitlener niet worden belemmerd door middel van een concurrentie- en relatiebeding. Het beding verliest in een dergelijk geval zijn werking.

In een dergelijke situatie verdient het aanbeveling om in de uitleenovereenkomst of toepasselijke algemene voorwaarden te bedingen dat de inlener een redelijke vergoeding aan de uitlener is verschuldigd bij aansluitende indiensttreding van de arbeidskracht bij de inlener. 

Heeft u vragen over het belemmeringsverbod? Neem gerust contact op met Marjolein Moorman of een van onze andere specialisten.