Algemene voorwaarden in de bouw: hoe zat het ook alweer?

Wij komen in de bouwpraktijk dagelijks discussies tegen over de uitleg, toepasselijkheid en/of vernietigbaarheid van algemene voorwaarden. Het wel of niet een beroep kunnen doen op deze algemene bepalingen kan voor een opdrachtgever of aannemer onder bepaalde omstandigheden van groot belang zijn, terwijl een fout(je) bij het contracteren snel is gemaakt. Om die reden beantwoorden wij in deze blog de vraag: hoe zat het ook alweer met het hanteren van algemene voorwaarden in de bouw?

In de bouw maakt men vaak gebruik van modelovereenkomsten en standaardvoorwaarden. De bekendste (standaard) algemene voorwaarden zijn: de AVA 2013 (traditioneel), de UAV 2012 (traditioneel met directie), de UAV-GC 2005 (geïntegreerd), de Bouwteamovereenkomst 1992 (bouwteam) en de DNR 2011 (adviseurs). Deze modellen en algemene voorwaarden hebben over het algemeen een evenwichtige opbouw en zijn consistent. Dat neemt niet weg dat veel opdrachtgevers en aannemers ook hun eigen (eenzijdige) algemene voorwaarden in de bouw hanteren, waarmee zij hun eigen (rechts)positie in meer of mindere mate proberen te verstevigen.

De betrokken partijen hebben derhalve belang bij goed opgestelde algemene voorwaarden. Voor het hanteren van algemene voorwaarden (dus ook de AVA 2013, de UAV 2012, UAV-GC 2005, etc.) gelden echter een aantal bijzondere vereisten. Indien niet aan die vereisten wordt voldaan, kan er – uitzonderingen daargelaten – geen beroep op de algemene voorwaarden worden gedaan.

Kort en goed is vereist dat de algemene voorwaarden tijdig van toepassing worden verklaard en ter hand worden gesteld. In beide gevallen dient dit (in beginsel) vóór of bij het sluiten van de overeenkomst te gebeuren.

• Van toepassing verklaren

Van toepassing verklaren betekent concreet dat uit de offerte (het aanbod) duidelijk moet volgen dat de algemene voorwaarden van toepassing zijn. Indien u pas later (bijvoorbeeld op de factuur) de algemene voorwaarden van toepassing verklaart, bent u in beginsel te laat. Let op: een voorgedrukt (standaard) zinnetje onderaan de offerte is in de jurisprudentie soms niet voldoende gebleken!

Het komt verder vaak voor dat de andere contractspartij zelf ook algemene voorwaarden hanteert en daar in de offerte-uitvraag al naar verwijst. In dat geval is het van groot belang dat direct in de offerte staat opgenomen dat de toepasselijkheid van die algemene voorwaarden uitdrukkelijk van de hand wordt gewezen. Dit dient zo concreet mogelijk te gebeuren, bij gebreke waarvan zomaar een overeenkomst tot stand kan komen waarop de voorwaarden van uw contractspartij van toepassing zijn!

• Ter hand stellen

Ter hand stellen betekent dat de andere partij de algemene voorwaarden daadwerkelijk tijdig moet hebben ontvangen. Dat moet schriftelijk als de overeenkomst schriftelijk wordt gesloten. Indien u de offerte per e-mail stuurt, mag u de algemene voorwaarden digitaal bijvoegen (als pdf). Ook mag u in dat geval in de e-mail met een hyperlink verwijzen naar de vindplaats van de algemene voorwaarden op uw website. De andere partij moet dan wel de mogelijkheid hebben om de algemene voorwaarden op te slaan.

Let op dat indien de algemene voorwaarden niet daadwerkelijk, tijdig en correct worden meegestuurd, de andere contractspartij de mogelijkheid heeft de algemene voorwaarden te vernietigen. Dat betekent dat u in voorkomend geval geen beroep kunt doen op die voor u gunstige bepalingen.

Het hanteren van goede algemene voorwaarden is van groot belang in de bouwpraktijk. De gevolgen van het niet op de juiste wijze hanteren, kunnen groot zijn. Bijvoorbeeld indien een aannemer als gevolg van het niet (tijdig) ter hand stellen van de algemene voorwaarden geen beroep kan doen op een daarin opgenomen aansprakelijkheidsbeperking.

Hoewel er in de wet en rechtspraak diverse uitzonderingen zijn aangenomen met betrekking tot het (tijdig) van toepassing verklaren en ter hand stellen van de algemene voorwaarden, adviseren wij u om zodanige maatregelen te nemen dat het daarop niet hoeft aan te komen.

Heeft u vragen over uw algemene voorwaarden of het gebruik daarvan in een specifieke situatie? Of heeft u een geschil met uw opdrachtgever of aannemer over de toepasselijkheid of uitleg van de algemene voorwaarden? Neemt u dan gerust contact op met  Wouter Leerink of Rick Hoiting.